المجلس الإقليمي للقرى الغير
معترف بها في النقب
המועצה האזורית לכפרים
הבלתי מוכרים בנגב
سكان القرى غير المعترف بها يروون قصصهم
תושבי הכפרים הבלתי מוכרים מספרים את סיפורם…
مجتمعات زراعية بدوية مزدهرة
קהילות חקלאיות בדואיות משגשגות
المجلس الإقليمي للقرى البدوية غير المعترف بها في النقب – RCUV – هو منظمة مجتمع مدني شعبية، تم انتخابها ديمقراطياً من قبل 150 ألف مواطن في 46 قرية بدوية غير معترف بها أو غير مخططة.
המועצה האזורית לכפרים הבלתי מוכרים בנגב היא ארגון חברה אזרחית, שנבחר באופן דמוקרטי על ידי 150,000 אזרחים תושבי 46 כפרים בדואים לא מוכרים.
رؤيتنا
החזון שלנו
نسعى جاهدين لخلق مستقبل تزدهر فيه المجتمعات البدوية في النقب وتنجح، مع الحفاظ على ثقافتها الفريدة واحترام تطلعاتها. تتمثل رؤيتنا في بيئة يتم فيها التخطيط والبناء وفقًا لقانون البناء في الدولة، مع الاستخدام الحكيم للأراضي من أجل التنمية الاقتصادية المستدامة القائمة على التقاليد والثقافة البدوية. نحن ملتزمون بضمان المساواة في الوصول إلى الخدمات العامة وموارد الدولة، فضلاً عن تعزيز المشاركة الديمقراطية الكاملة والمتوازنة للبدو، كما يتمتع بها جميع المواطنين الآخرين في البلاد.
אנו שואפים ליצירת עתיד בו הקהילות הבדואיות בנגב ישגשגו ויצליחו, תוך שמירה על תרבותן הייחודית וכיבוד שאיפותיהן. החזון שלנו הוא לסביבה בה התכנון והבנייה מתבצעים בהתאמה לקוד הבנייה של המדינה, תוך ניצול חכם של האדמות לצורך פיתוח כלכלי בר-קיימא המתבסס על המסורת והתרבות הבדואית. אנו מחויבים להבטיח גישה שווה לשירותים ציבוריים ומשאבי מדינה, וכן לקדם השתתפות דמוקרטית מלאה ומאוזנת עבור הבדואים, כפי שזוכים לה שאר אזרחי המדינה.
أهداف المؤسسسة
מטרות הארגון
الاعتراف الحكومي הכרה ממשלתית
تعزيز الاعتراف الرسمي بالقرى البدوية من قبل الدولة.
קידום הכרה רשמית בכפרים הבדואים על ידי המדינה.
التخطيط الحضري المجتمعي תכנון אורבני קהילתי
إعداد مخطط حضري للقرى غير المعترف بها واستخدامات الأراضي كمصدر للرزق، مع الحفاظ على بنية القرى والتقاليد المحلية
הכנת תוכנית אורבנית של הכפרים הבלתי מוכרים ושימושי הקרקע כמקור לפרנסה, תוך שמירה על מבנה הכפרים והמסורות המקומיות.
تمكين السكان העצמת התושבים
بناء القيادة وتعزيز القدرات في مجالات التعليم والرعاية الاجتماعية والتوظيف والاقتصاد والقضاء، وتوفير الأدوات والفهم من أجل المشاركة الفعالة والنشطة في المؤسسات الديمقراطية.
בניית מנהיגות וחיזוק היכולות בתחומי החינוך, רווחה, תעסוקה כלכלה והסנגור, ומתן כלים והבנה לצורך השתתפות אפקטיבית ואקטיבית במוסדות הדמוקרטיה.
وقف التمييز في السياسات الحكومية
עצירת האפליה של מדיניות הממשלה
تحسين إمكانية الوصول إلى الخدمات الحكومية، وإلغاء هدم المنازل، ووقف سياسة مصادرة الأراضي.
שיפור הנגשת שירותי הממשלה, ביטול הריסות הבתים והפסקת מדיניות הפקעת הקרקעות.
تعزيز الدعم الجاهيري חיזוק התמיכה הציבורית
العمل مع قادة الرأي العام وصناع السياسات لتعزيز الدعم الواسع للاعتراف بالقرى البدوية.
עבודה מול מובילי דעת קהל וקובעי מדיניות לטיפוח תמיכה רחבה בהכרה בכפרים הבדואים.
التضامن المجتمعي סולידריות קהילתית
تعزيز القيادة المجتمعية المحلية وتوحيد كافة التجمعات البدوية في النقب، من أجل العمل بشكل موحد لتحسين الظروف المعيشية لسكان القرية.
חיזוק מנהיגות מקומית קהילתית ואיחוד כלל הקהילות הבדואיות בנגב, על מנת לפעול בצורה מאוחדת לשיפור תנאי חייהם של תושבי הכפרים.
خلفية
רקע
إن النقب موطن لنحو ثلاثمائة ألف عربي، يشكلون نحو 40% من إجمالي سكان المنطقة. ولكن هذه الجالية تواجه مفارقة ـ فرغم أنهم يشكلون جزءاً كبيراً من سكان النقب، فإن المساحة التي يقطنونها صغيرة بشكل غير متناسب. إذ يعيش ما يقرب من نصف هؤلاء السكان في قرى غير معترف بها، والتي لا تشغل مجتمعة سوى 3.5% من مساحة النقب الشاسعة. وتدور نقطة الخلاف المركزية حول 1.5% فقط من أراضي النقب، وهي نقطة ذات آثار عميقة على أسلوب الحياة وممارسة حقوق المواطنين. הנגב הוא ביתם של כשלוש מאות אלף ערבים, המהווים כ-40% מסך כל התושבים באזור. עם זאת, קהילה זו מתמודדת עם פרדוקס - למרות שהם מהווים חלק משמעותי מתושבי הנגב, השטח שהם מאכלסים קטן באופן לא פרופורציונלי. כמעט מחצית מהתושבים הללו חיים בכפרים בלתי מוכרים, אשר יחד תופסים רק 3.5% מהמרחב הנרחב של הנגב. נקודת מחלוקת מרכזית סובבת סביב 1.5% בלבד מקרקעות הנגב, ומשליכה על אורח החיים ומימוש זכויות האזרחים באופן עמוק. ولا يقتصر التوزيع غير العادل على الأراضي، حيث تتميز الحياة في القرى غير المعترف بها بنقص الخدمات الأساسية مثل المياه والكهرباء والصحة والتعليم. بالإضافة إلى ذلك، يواجه السكان عدم استقرار كبير في مكان إقامتهم، حيث حدثت آلاف عمليات هدم المنازل منذ سبعينيات القرن الماضي. وحتى اليوم، لا يزالون يواجهون التهديد المستمر بهدم منازلهم. إن وضع هذه القرى البدوية يتجاوز السياق المحلي؛ فهو أحد التحديات البيئية والتخطيطية الرئيسية التي تواجه الأقلية الفلسطينية في إسرائيل. החלוקה הבלתי שוויונית אינה מוגבלת רק לקרקע. החיים בכפרים הבלתי מוכרים מתאפיינים במחסור בשירותים בסיסיים כגון מים, חשמל, בריאות וחינוך. בנוסף, התושבים מתמודדים עם אי יציבות משמעותית במקום מגורים, כאשר אלפי הריסות בתים התרחשו מאז שנות ה-70. גם היום הם ממשיכים לעמוד בפני איום תמידי של הריסת בתיהם. מצבם של הכפרים הבדואיים הללו חורג מההקשר המקומי; זהו אחד מהאתגרים הסביבתיים והתכנוניים המרכזיים שעומדים בפני המיעוט הפלסטיני בישראל. إن التخطيط الإقليمي وتوزيع الأراضي في إسرائيل، المتشابكان في نظام معقد من هياكل السلطة السياسية والاقتصادية والعرقية، يلعبان دوراً محورياً في تشكيل المناطق. لقد سعت سياسة التخطيط التي تنتهجها الدولة تاريخياً إلى تركيز المجتمعات البدوية في مناطق محدودة، وبالتالي تعطيل تطورها التاريخي وتسريع عمليات التحديث والتحضر. ويتعامل هذا النهج مع النقب باعتباره لوحة بيضاء، ويفضل تطوير المناطق اليهودية على حساب حقوق العرب. وتواجه الحقوق الأساسية للعرب في النقب في أراضيهم الأصلية تحديات منهجية، مما يسلط الضوء على الحاجة الملحة إلى الدعوة والتغيير. תכנון אזורי בישראל וחלוקת אדמות, השזורים במערכת מורכבת של מבני כוח פוליטיים, כלכליים ואתניים, ממלאים תפקיד מרכזי בעיצוב המרחב. מדיניות התכנון של המדינה שואפת באופן היסטורי לרכז את הקהילות הבדואיות באזורים מוגבלים, ובכך לשבש את המרחב ההיסטורי שלהן ולהאיץ תהליכי מודרניזציה ועיור. גישה זו מתייחסת לנגב כאל קנבס ריק, ומעדיפה את פיתוחם של אזורים יהודיים על חשבון זכויות הערבים. הזכויות הבסיסיות של הערבים בנגב על אדמות אבותיהם נתקלות באתגרים מערכתיים, מה שמדגיש את הצורך הדחוף בסנגור ובשינוי.
Credit: Lulid Alubera
نظرية التغيير
תאוריית השינוי
بعد سنوات من الإهمال الحكومي، يكافح مجلس القرى غير المعترف بها من أجل حقوق البدو في أراضيهم، ووضع حد لهدم المنازل، والاعتراف بالقرى. ويستخدم المجلس استراتيجية واسعة النطاق تنبع من جهود المجتمع المحلي، والاستفادة من السبل القانونية، والمشاركة في اللجان الحكومية، وكتابة أوراق السياسات، والتأثير على الرأي العام. وفي الواقع، يعمل المجلس بمثابة صوت لسكان القرى البالغ عددهم 150 ألف نسمة، ويعمل بلا كلل من أجل تعزيز حقوقهم واحتياجاتهم. לאחר שנים של הזנחה ממשלתית, מועצת הכפרים הבלתי מוכרים נאבקת למען זכויות הבדואים על אדמתם, הפסקת הריסות הבתים והכרה בכפרים. המועצה נוקטת באסטרטגיה רחבה, הנובעת ממאמצי הקהילה תוך מינוף אפיקים משפטיים, השתתפות בוועדות ממשלתיות, כתיבת ניירות מדיניות והשפעה על דעת הקהל. למעשה, המועצה משמשת כקולם של 150,000 התושבים, הפועלת ללא הפוגה למיצוי זכויותיהם וצרכיהם. إن النتائج الملموسة لهذه الجهود كبيرة. فقد تم الاعتراف بـ 17 قرية وحتى التخطيط لبعضها، واعترفت الدولة بوجود قرى ذات حقوق جماعية. ومنذ إنشائه، وبالتعاون مع المسؤولين المنتخبين، ساهم المجلس في صياغة خطة رئيسية تشمل القرى الـ 46 غير المعترف بها المتبقية. ويسعى هذا النهج التخطيطي الشامل إلى التكيف مع احتياجات المجتمع والفروق الثقافية للمجتمع، مع التكيف مع مبادئ التخطيط الشاملة لدولة إسرائيل. התוצאות המוחשיות של מאמצים אלה הן משמעותיות. 17 כפרים זכו להכרה וחלקם אף לתכנון, המדינה הכירה בקיומם של כפרים עם זכויות כקולקטיב. מאז הקמתה, בשיתוף פעולה עם נבחרי הציבור, תרמה המועצה לגיבוש תכנית אב הכוללת את 46 הכפרים הבלתי מוכרים הנותרים. גישה תכנונית מקיפה זו מבקשת להתאים לצרכי הקהילה ולניואנסים התרבותיים של הקהילה, תוך התאמה לעקרונות התכנון הכוללים של מדינת ישראל. وقد أثبتت الإجراءات القضائية فعاليتها في منع محو وهدم قرى بأكملها. وقد أجبرت هذه الإجراءات القانونية الدولة على إنشاء مراكز خدمات تضم مؤسسات عامة أساسية، بما في ذلك المدارس والعيادات. بالإضافة إلى ذلك، تم إجراء تعديلات على المخططات التفصيلية المكانية للاعتراف بوجود هذه القرى، مما يمثل تحولاً حاسماً في الاعتراف بحقوق ووجود هذه المجتمعات. הפניות לבתי המשפט הוכיחו את עצמן כמסייעות במניעת מחיקה והריסה של כפרים שלמים. פעולות משפטיות אלו אילצו את המדינה להקים מרכזי שירותים בהם יש מוסדות ציבור חיוניים, לרבות בתי ספר ומרפאות. בנוסף, בוצעו התאמות לתוכניות המתאר המרחביות כדי להכיר בקיומם של כפרים אלה, המציינים שינוי מכריע בהכרה בזכויות ובקיומן של קהילות אלה. وفي غياب تدخل الدولة لممارسة حقوقهم كمواطنين متساوين في الدولة، يتحمل المجلس مسؤولية جوانب بالغة الأهمية مثل النقل إلى الانتخابات، وتوزيع كوبونات الطعام، وإصدار تصاريح الإقامة، وإنشاء رياض الأطفال، وغير ذلك الكثير. ويشكل هذا النهج المتعدد الأوجه شهادة على التزام المجلس بضمان سلامة واستقرار هذه المجتمعات على جبهات متعددة. בהיעדר התערבות המדינה למימוש זכויותיהם כאזרחי המדינה שווי זכויות, המועצה לוקחת אחריות על היבטים קריטיים כמו הסעות לבחירות, חלוקת תלושי מזון, הוצאת אישורי תושבות, הקמת גני ילדים ועוד. גישה רב-גונית זו היא עדות למחויבותה של המועצה להבטיח את שלומם ויציבותן של קהילות אלו בחזיתות מרובות.
في 7 أكتوبر
ה-7 לאוקטובר
إن السابع من أكتوبر/تشرين الأول يمثل لحظة مؤثرة في الذاكرة الجماعية لسكان القرى غير المعترف بها. فقد كان يوماً واجهوا فيه مصاعب بالغة في غياب الحماية التي يوفرها نظام القبة الحديدية، أو التوافر الفوري للخدمات الطبية. وإلى جانب اعتمادهم على اقتصاد النقب الغربي، تأثر العديد منهم بشكل كبير. השבעה באוקטובר עומד כרגע נוקב בזיכרון הקולקטיבי של תושבי הכפרים הבלתי מוכרים. זה היה יום שבו הם התמודדו עם מצוקה ללא מערך ההגנה של כיפת הברזל, או הזמינות המיידית של שירותים רפואיים. יחד עם תלותם בכלכלת הנגב המערבי, רבים נפגעו באופן משמעותי. وفي خضم هذه الأزمة، أظهر السكان العرب في النقب قدرتهم على الصمود والتضامن. وفي غياب الحماية الرسمية، حشدوا جهودهم لمساعدة الضحايا في عمليات النقل والإنقاذ والتوجه الفوري إلى مراكز الطوارئ. ويؤكد هذا الدعم المجتمعي على الارتباط والمسؤولية المشتركة بين السكان العرب في النقب، ويؤكد على القوة المستمدة من الوحدة في أوقات الأزمات. בתוך המשבר הזה הפגינה האוכלוסייה הערבית בנגב חוסן וסולידריות. בהיעדר מגנים רשמיים, הם התגייסו לסייע לנפגעים בהובלה, בפעולות חילוץ ודיווח מיידי לעבודה במוקדי חירום. הפגנת תמיכה קהילתית זו מדגישה את החיבור והאחריות המשותפת בקרב האוכלוסייה הערבית בנגב, ומדגישה את הכוח הנגזר מאחדות בעתות משבר. لقد تركت أحداث السابع من أكتوبر سكان القرى غير المعترف بها في حالة من الضعف، إلى جانب افتقارهم إلى السلطة البلدية للإشراف على رعايتهم وإعادة تأهيلهم. وفي هذا الفراغ، تولى مجلس القرى غير المعترف بها دورًا مركزيًا. وتضمنت استجابته الفورية رسم خرائط للاحتياجات الفورية للسكان المتضررين، باستخدام نهج شامل موجود بالفعل لجميع السكان. وتم اتخاذ إجراءات سريعة لمعالجة الإصابات الجسدية والنفسية، ودعم المطالبات بتعويضات الأضرار التي لحقت بالممتلكات، والتعاون مع الوزارات الحكومية لمتابعة حقوقهم في التعويض. ההשלכות של השבעה באוקטובר דחפו את תושבי הכפרים הבלתי מוכרים למצב של פגיעות, יחד עם היעדר סמכות עירונית לפקח על הטיפול והשיקום שלהם. בוואקום הזה, מועצת הכפרים הבלתי מוכרים קיבלה תפקיד מרכזי. תגובתם המיידית כללה מיפוי הצרכים המיידיים של האוכלוסייה המושפעת, תוך שימוש בגישה מקיפה שכבר קיימת עבור כל תושבי הכפר. ננקטו פעולות מהירות לטיפול בפציעות פיזיות ונפשיות, תמיכה בתביעות בגין נזקי רכוש, ושיתוף פעולה עם משרדי הממשלה למיצוי זכויותיהם לפיצויים. بالإضافة إلى ذلك، قاد المجلس توزيع آلاف الطرود الغذائية، المصممة بعناية لتلائم الاحتياجات الفريدة للمجتمع البدوي. وفي الوقت نفسه، قاموا بشراء وتوزيع مئات من أدوات الإسعافات الأولية، مؤكدين على الحاجة الملحة إلى تقديم الإغاثة الفورية والدعم للمتضررين. أصبحت جهود الاتصالات التي يبذلها المجلس حاسمة في تحدي وإعادة تشكيل تصور الجمهور الإسرائيلي للمجتمع البدوي. كان التركيز على تعزيز الاعتراف والفهم والتقدير لمساهمات المجتمع وقيمه وتحدياته. בנוסף, עמדה המועצה בראש חלוקת אלפי חבילות מזון, המותאמות בקפידה לצרכים הייחודיים של החברה הבדואית. במקביל, הם רכשו וחילקו מאות ערכות עזרה ראשונה, תוך שימת דגש על הדחיפות של מתן הקלה ותמיכה מיידית לנפגעים. מאמצי התקשורת של המועצה הפכו מכריעים באתגר ועיצוב מחדש של תפיסת הציבור הישראלי את הקהילה הבדואית. ההתמקדות הייתה בטיפוח הכרה, הבנה והערכה לתרומות הקהילה, הערכים והאתגרים העומדים בפניהם. وإلى جانب جهود الإغاثة الفورية، انخرط المجلس في مبادرات اتصال مستمرة، بهدف تغيير الرأي العام، وإلهام التغيير الاجتماعي الأوسع، وفي نهاية المطاف اكتساب الاعتراف والاحترام للمجتمع البدوي. מעבר למאמצי הסיוע המיידיים, עסקה המועצה ביוזמות תקשורת מתמשכות, במטרה לשנות את דעת הקהל, לעורר שינוי חברתי רחב יותר, ובסופו של דבר לגייס הכרה וכבוד לקהילה הבדואית. إن الاستجابة الشاملة التي أبداها المجلس في اعقاب حداث أكتوبر/تشرين الأول تؤكد التزامه برفاهية السكان في القرى غير المعترف بها وقدرتهم على الصمود وتمكينهم. ومن خلال معالجة الاحتياجات الفورية والالتزام بالمطالبة طويلة الأمد، يلعب المجلس دورًا محوريًا ليس فقط في الاستجابة للأزمات ولكن في صياغة مستقبل أكثر إنصافًا وشمولاً لهذه المجتمعات المهمشة أيضًا . התגובה המקיפה של המועצה בעקבות השבעה באוקטובר מעידה על מחויבותה לרווחה, חוסן והעצמה של התושבים בכפרים הבלתי מוכרים. על ידי מתן מענה לצרכים מיידיים והתחייבות להסברה ארוכת טווח, המועצה ממלאת תפקיד מרכזי לא רק בתגובה למשברים אלא גם בעיצוב עתיד שוויוני ומכיל יותר עבור קהילות שוליים אלו.
